Gebr. Jonker

Scheepswerf Gebroeders Jonker te Kinderdijk (gemeente Alblasserdam).

In 1812 ontstond de scheepswerf van de gebroeders Jonker. Arie Jonker en Cornelis Smit, van de Oude werf, waren goede vrienden. Tussen de werven van de Smit'ten werd een stuk buitengrond, bestaande uit grienden en gorzen opgehoogd en tot een werf ingericht. De gebroeders Jonker waren bekwame scheepsbouwmeesters, die al spoedig over veel werk beschikten. Grote rivierschepen werden op hun werf gebouwd en speciaal overnaadse visserschepen, Zeeuwse tjalken en kustvaartuigen als koffen en galjootschepen.

De grote zeeschepen, welke in die jaren in Hellevoetsluis en Brouwershaven binnen moesten komen, konden, geladen, niet opvaren naar Rotterdam of Dordrecht en moesten dan eerst enkele voeten gelicht worden. Een gedeelte van de lading werd in lichters overgeladen, die ook de lading voor uitgaande schepen naar Hellevoetsluis en Brouwershaven overbrachten. Ook zulke lichters werden door de gebroeders Jonker gebouwd.

Tussen 1857 en 1875 werden op de werf 39 hoogaarzen gebouwd, waarvan een voor Arnemuiden en een voor Vlissingen. Een opvallend verschil met de boeken van Meerman is dat slechts in drie bestekken het doorzalen (doorbuigen) van het vlak wordt gespecificeerd, waaronder deze twee. Verder worden twee (kleine) Kinderdijkse hoogaarzen vermeld, beiden voor schippers uit Bergen op Zoom.

Jacob Jonker (1912-1959), zoon van scheepsmaker Jacob Jonker (1879-1940), begon in de 1936 een zaad- en pootaardappelhandel in één van de loodsen van de vroegere scheepswerf van Jonker aan de West-Kinderdijk. hij verkocht ook rugspuiten voor o.a. onkruidbespuiting aan tuinders. De loods werd in 1956 verbouwd en men stopte met de pootaardappel- en zaadhandel. Tuinbouwmachines werd het nieuwe verkoopproduct.

Arie Jonker (1906-1974), zoon van scheepsbouwer Jacob Jonker (1879-1940), begon in de jaren 1936/37 in één van de loodsen van de vroegere scheepswerf Jonker aan de West-Kinderdijk een eigen bedrijf. Hij vervaardigde o.a. zandtrechters, betonbakken, betonmolens, landrollen en eggers.

Neeltje, als zeillogger gebouwd bij Gebroeders Jonker in 1911.

Aan het Stoep in Alblasserdam had je een scheepswerf met de naam Vermeulen-Jonker, later werd dit de werf van Vermeulen.

Op de helling van de scheepswerf Jonker ligt een schip.

In 1875 geeft schipper W.F. Froman uit Millingen scheepswerf Jonker in Kinderdijk opdracht de stevenaak `de Helena` te bouwen. Het schip is speciaal bedoeld voor de vaart op de Rijn, vanaf  Rotterdam tot Straatsburg. Het is een snelle zeiler, sierlijk gelijnd met een hoog gewelfd achterschip. De woning staat ver naar voren, waar het schip het breedts is. Er is een achterruim en de grote mast heeft een ra voor de breefok.

Na een glorieuze tijd van zeilende vaart op de Rijn wordt de Helena geleidelijk ontdaan van haar tuigage. Nauwelijks nog een schim van haar oorspronkelijke, majestueuze verschijning wordt de Helena bij de sloper aangeboden. Gelukkig weigert deze vanwege de grote historische waarde het casco te versnijden.

Sinds mensenheugenis wordt de Rijn gebruikt voor het vervoer van personen en goederen, Het begon met de Batavieren die de rivier afdreven op houtvlotten. Later werden diverse scheepstypen ontwikkeld voor de vaart op de Rijn, zoals bijvoorbeeld de Samoureuzen. Door een aantal verdragen, voorlopers van de huidige Europese Unie, ontstond vrije internationale vaart op de Rijn. Speciaal voor de Rijnvaart lieten Nederlandse schippers snelle houten zeilschepen bouwen. Van het type stevenaak zijn er circa 40 exemplaren gebouwd. De Helena is de laatste stevenaak die nog te restaureren valt. Kortom, een monument.

De Helena is weer volop in de vaart.

Afbeelding hierboven: de Helena.

Afbeelding hieronder: de gerestaureerde Helena onder zeil.

De Helena ligt in het buitenmuseum van het Maritiem Museum in Rotterdam.

De Helena is nu ondergebracht bij de stichting Het Rotterdamse Zeilschip.

Deze stichting, opgericht in 1990, heeft als doel:

    in stand houden van Rotterdams maritiem erfgoed.
    dit door middel van restauratie en exploitatie van schepen.
    bij de exploitatie wordt aandacht besteed aan sociale activiteiten.

Behalve 'de Helena' heeft de stichting de driemast schoener 'Oosterschelde' (1918) in de vaart.

Foto hierboven: De Helena lag begin deze eeuw in Krimpen aan de Lek, roef is gereed.

Indien u meer wilt weten over rivierzeilen, met De Helena, dan verwijzen we u graag naar hun website:

www.rivierzeilen.nl 

--  --  --

Tot 1926, toen het laatste vaartuig te water liep, maakte de Gebroeders Jonker deel uit van de grote scheepswerven van Alblasserdam. Op het Stoep in Alblasserdam was een scheepswerf van Nicolaas Vermeulen, deze werf had in het begin de naam Vermeulen-Jonker.

Overzicht schepen gebouwd door Gebroeders Jonker.

Er werden door Gebroeders Jonker meer dan 300 schepen gebouwd!

Tijdens Open Monumentendag 2018 is er in Alblasserdam ook aandacht voor de werf van Jonker. Open Monumentendag in Alblasserdam vindt plaats op zaterdag 8 september 2018.

Update: 24 april 2019.