Rederij Fop Smith

Fop Smit.
Bron: Nationaal Scheepvaart Museum.

6 november 1842 sloot Fop Smit (65 jaar), scheepsbouwmeester en scheepsreder, wonende te Nieuw Lekkerland, met 47 reders en assuradeuren in Rotterdam een overeenkomst om binnen acht maanden te Hellevoetsluis een stoomsleepboot te stationeren. Deze reders en assuradeuren vertegenwoordigde de gehele toenmalige scheepvaart- en verzekeringswereld van Rotterdam. Deze overeenkomst had een looptijd van 5 jaar.

31 augustus 1843 werd de KINDERDIJK (1) te water gelaten. Op 16 en 22 november maakte Fop Smits eerste sleepboot proefvaarten op de Maas. Vanaf begin december lag de sleper onder gezagvoerder A van Leeuwen in Hellevoetsluis op station met de blauw witte rederijvlag in top.

In 1845 kreeg Fop Smit concurrentie van de Nederlandse Stoomboot Maatschappij van Roentgen. De N.S.B.M. sleepte al op de binnenwateren voorbij Rotterdam en in juli 1845 kreeg Roentgens een concessie voor de Zuidhollandse- en Zeeuwse stromen, maar op voorwaarde dat hiervoor geen boten gebruikt mochten worden die bestemd waren voor de sleepvaart op de Rijn. Binnen een maand, op 8 augustus, liet N.S.B.M. daarop weten geen gebruik te maken van deze concessie, hoewel vanaf 1840 de radersleepboot 'Noord' van deze rederij op de Schelde dienst deed. 

April 1847 werd de 6 jaar oude raderstoomboot 'Stad Gorinchem' overgenomen van W van Breda c.s. De houten stoomboot, die bij Smit de toepasselijke naam 'Reserve 1' kreeg, had tussen Gorinchem en Middelburg passagiers vervoerd. Fop Smit zette de raderboot als tweede sleper in tussen Brouwershaven en Hellevoetsluis.

Op 25 augustus 1866 overleed Fop Smit, hij was 89 jaar oud. De vloot blauwbanders bestond op die datum uit negen radersleepboten met een totaal vermogen van ca. 700 a.p.k. en met een gemiddelde leeftijd van 14 jaar. Binnen 3 weken besloten 2 zoons van Fop Smit - Jan (1811 - 1875) en Leendert (1813 - 1893) - met neef Jan (1814 - 1911) en aangetrouwde neef Murk Lels (1823 - 1891) tot overname en voorzetting van de sleepdienst.
Op 31 oktober werd Fop Smits sleepdienst ter overstaan van notaris N.J. Vonk in Streefkerk bij akte overgedragen. De waarde van de vloot, bestaande uit acht radersleepboten, de kolenhulk 'Zeeland 1' en de houten kolenmagazijnen met woningen in Hellevoetsluis en in Nieuwe Sluis, werden geraamd op 199.000 gulden. Het bedrijf werd voortgezet als Stoomsleepdienst L Smit & Co, met als doel: 'Het slepen van schepen buiten en binnengaats en het verlenen van zodanige diensten als waartoe de boten geschrikt zijn'. Murk Lels, gehuwd met Ottolina Smit (zuster van neef Jan), werd benoemd tot directeur/boekhouder. Neef Jan kreeg de functie van technisch adviseur. De vier firmanten kregen elk 25 procent van de aandelen.
Eveneens op 31 oktober 1866 werd de eerst spade in de grond gestoken voor de Nieuwe Waterweg: vier jaar nadat Koning Willem III het ontwerp tot wet gemaakt had. Deze gebeurtenis zou gevolgen hebben voor Rotterdam en de sleepdienst van L Smit & Co. Vooruitlopend op de opening van de Nieuwe Waterweg benoemde Smit een agent in Maassluis en wel de heer G. Dirkzwager Mzn. In Schiedam werd deze functie toevertrouwd aan de heer P. van Dam.
Hoofdkantoor was gevestigd in Huis te Kinderdijk, aan de Oost Kinderdijk te Alblasserdam. Voor deze woning, langs de rivier De Noord, bevond zich een aanlegplaats voor schepen. Het Huis te Kinderdijk staat er nog, door diverse dijkverzwaringen is de aanlegplaats verdwenen.

Het Huis te Kinderdijk, fotograaf C van Homoet, 29 augustus 2005.

Meer foto's park Huis te Kinderdijk zien? Klik dan hier!

Hier verschijnt binnenkort nog een korte beschrijving van het Huis te Kinderdijk. Op de voorgevel van dit pand staat een wiegje afgebeeld, dit houdt de herinnering in ere aan "de wieg met de baby Beatrix" die hier strandde in 1421 (St Elizabeth vloed), KIND AAN DIJK werd KINDERDIJK.

1901 Stoomsleepdienst L. Smit & Co verplaatste het hoofdkantoor van Alblasserdam naar een pand aan de Westerkade 11 te Rotterdam. De vloot bestond inmiddels uit 29 sleepboten, met een totaal vermogen van 9.760 i.p.k.

Ter herinnering aan Fop Smit is er in Alblasserdam een straat naar hem vernoemd.

Update: 20 juni 2018.