Inleiding.
Hoewel in de 2e helft van de 17e eeuw de naam van het geslacht Smit onder de scheepmakers in ons land voorkomt, dateert de grote opkomst van deze scheepsbouwers uit het begin van de 19e eeuw.
In de tijd der Franse overheersing (1795-1815) werd de Nederlandse zeescheepvaart, als gevolg van de vele oorlogen, vrijwel geheel vernietigd en daarmede was de basis van onze scheepsbouw weggenomen.
Na de bevrijding nam Koning Willem I echter krachtige maatregelen om zo spoedig mogelijk weer de beschikking te krijgen over een eigen, Nederlandse handelsvloot. Aanvankelijk was het succes echter niet groot en pas na oprichting van de Nederlandse Handelsmaatschappij, in 1824, die verplicht was Nederlandse schepen te gebruiken, maakt het mogelijk in weinige jaren een nieuwe vloot voor de grote vaart te bouwen. Nadat de laatste 25 jaar van de 19e eeuw gebroken was met de bescherming van de scheepvaart en de rederijen op eigen benen moesten leren staan, trad een hevige crisis in op de vrachtenmarkt, die vele ondernemingen in financiële moeilijkheden bracht. Ook de scheepsbouw deelde in de malaise en maakte een moeilijke tijd door.
Intussen had in Engeland een grote omwenteling plaatsgevonden. Door de uitvinding van de stoommachine door James Watt, deed stoom als voortstuwingskracht zijn intrede. Deze ontwikkeling heeft ons land door verschillende oorzaken later doorgemaakt dan de andere landen, in het bijzonder Engeland. Ons land had een achterstand op het gebied van machinebouw, waardoor hier de bouw van ijzeren schepen later werd toegepast dan in Engeland.
Tot de eerste ijzeren zeeschepen, in Nederland gebouwd, behoorde de schoenerbrik 'Industrie', die in 1847 bij Fop Smit aan de Kinderdijk voor Willem Ruys jr Dzn. te water werd gelaten. We zien hier de naam Smit in de eerste gelederen. Het gebrek aan ervaring in Nederland met de bouw van stoommachines en ketels had tot gevolg, dat de scheepvaartondernemingen slechts aarzelend hun opdracht in ons land plaatsten. De oprichting van vele nieuwe rederijen in de jaren van de eeuwwisseling heeft echter in belangrijke mate bijgedragen tot de ontwikkeling van de Nederlandse Scheepsbouw, die door het verdwijnen van de zeilvaart ernstig achteruitgegaan was.
Scheepsbouwer Smit en nazaten vestigden zich in o.a. Kinderdijk, Alblasserdam, Krimpen aan de Lek, Slikkerveer, Rotterdam, Vlissingen. Naast scheepswerven hadden de Smitten rederijen en machinefabrieken.
Herinnering aan de torenkranen blijft voor oud-Alblasserdammers.
Inmiddels zijn ze allemaal gesloopt, klik hier om meer te zien!
In Alblasserdam vestigde de eerste telg van de familie SMIT zich aan het eind van de 17e eeuw aan de Polderstraat als smid.
Nazaten van deze SMIT begonnen een scheepswerf aan het Lammetjeswiel in Alblasserdam en ook eentje in de Kinderdijk. Deze eerste scheepswerven bouwden kleine vaartuigen, zoals roeiboten, hengsten. Mogelijk bouwden ze ook molens en handelde ze in riet.
Naast de familie SMIT gingen ook andere families schepen bouwen in Alblasserdam, te weten KLOOS, JONKER, VON LINDERN.
Scheepswerven Gebroeders Pot in Elshout of Kinderdijk.
Elshout en Kinderdijk zijn dezelfde plaats, Bolnes ligt aan de overkant van de Noord.
Scheepsbouwers Jan en Arie Pot vestigde zich in Kinderdijk, de scheepswerf was er al in 1814. Zowel reparatie als nieuwbouw werd door de Gebroeders Pot verricht.
In 1839 vestigde Arie Pot (1780-1858) zich in Bolnes, Jan Pot (1787-1856) bleef op de ouderlijke werf in Kinderdijk. Joost Pot (1811-1888) was de zoon van Arie Pot en is in 1839 met zijn vader naar Bolnes getrokken en heeft van 1856 tot 1871 in Slikkerveer een eigen werf gehad. Daarna is hij naar Vlaardingen verhuisd.
Foto: Huis te Kinderdijk, aan de Kinderdijk gemeente Alblasserdam, voormalig hoofdkantoor van sleepdienst L Smit & Co. Meer over sleepdienst vindt u hier!
Huis te Kinderdijk en de Sint-Elisabethvloed.
Omstreeks 1840 liet de eigenaar Baen Paenhuyzen het "dubbel stenen huis" verbouwen tot een "Herenhuis".
Het huis heeft in de geschiedenis vele bewoners gehad, waarvan vanaf 1849 tot 1974 verschillende generaties van de familie Lels.
De Sint-Elisabethvloed, de overstromingsramp van 1421, is nauw verweven met het Huis te Kinderdijk. Het huis heeft recht boven de deur een verdiepingsvenster. Aan de bovenkant daarvan is de voorstelling van een kindje in een wieg. Hiermee wordt verwezen naar het verhaal, dat op deze plaats tijdens de Sint-Elisabetsvloed een wieg met een kindje kwam aandrijven. Het wiegje dreigt om te kiepen, maar een kat springt zo heen en weer dat het blijft drijven. Het wiegje spoelt aan op de dijk. Het kindje wordt Beatrice (= de gelukkige) genoemd en de dijk Kinderdijk.
Bron: Folder Park Huis te Kinderdijk.
Deze website geeft een beeld van de scheepswerven in Alblasserdam, Kinderdijk. Mogelijk komen daar Papendrecht en Nieuw-Lekkerland bij.
De haven van Alblasserdam, de kranen zijn van scheepswerf Verolme.
Ons interessegebied is inmiddels uitgebreid naar Papendrecht, Dordrecht, Zwijndrecht, Hendrik Ido Ambacht, Slikkerveer,Ridderkerk, Bolnes, Krimpen aan de Lek, allemaal plaatsen die zich bevinden langs de boorden van de rivier 'De Noord' in Zuid Holland.
Door de fusie in 1962 van 'Werf de Noord' (Alblasserdam) met 'C van der Giessen en Zonen' (Krimpen aan de IJssel) ontstond de scheepswerf 'van der Giessen de Noord', onder de knop 'Werf de Noord' vindt u ook gegevens van scheepswerf 'C van der Giessen en Zonen'.
Er is echter meer dan scheepsbouw, de sleepdienst Smit Internationale is ontstaan in Kinderdijk, de directie zetelde later in Alblasserdam, ze waren gevestigd in het 'Huis te Kinderdijk'. Ook waren er beurtschippers die voeren vanuit de haven van Alblasserdam of vanaf de rivier de Alblas, nazaten van beurtschipper De Haan hebben nu een expeditiebedrijf en zijn nog steeds gevestigd in Alblasserdam.
Een Kinderdijkse Hoogaars was een boot van 11 tot 14 meter lang, was een open boot zonder dekken. Een 4 knieêrs was een kleine hoogaars met 4 spanten.
Vroeger bouwde constructiebedrijf Kloos Kinderdijk schepen, scheepsbouwer J&K Smit bouwde een gietijzeren brug.
In Alblasserdam had je in de 18e eeuw een scheepswerf van de Smitten bij het Lammetjeswiel, zowel binnen als buitendijks en aan het eind van de West-Kinderdijk, verder waren er in de 19e en 20e eeuw een touwfabriek, een zeilmakerij, een bedrijf waar ze teer verhandelde, een staalfabriek die in de volksmond de Kabel werd genoemd en veel rederijen.
Met speciale dank aan:
IHC HOLLAND, Henk Schouten, Jaap van Homoet, T van der Zee, Jaap Kooij, Hans Breeman, Teun Blok, Mw. Sels-Verburg, Roel van Kleef, Historische Vereniging West-Alblasserwaard.
Vergane glorie van weleer, een tewaterlating bij Werf de Noord,
veel Alblasserdammers gingen dan naar de brug over de Noord
en hadden vandaar een prachtig zicht op de tewaterlating(en).
Het afbreken van de torenkranen van Werf de Noord is gestart op woensdag 22 april 2009.
In 1685 werden er al schepen gebouwd in Papendrecht!
De Oude Werf uit Alblasserdam had twee keer een scheepswerf in Papendrecht.
De werven van de Gebroeders Pot hadden hun eerste werf in Papendrecht, later vestigde dit bedrijf zich ook in Elshout, Kinderdijk en Bolnes.